Μόλις ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες του Πενταλόφου συνέβαλαν τα μέγιστα. Οι μεν ρίχτηκαν με αυταπάρνηση στη μάχη, ενώ οι δε με θάρρος και γενναιότητα ενίσχυαν διαρκώς τα εφόδια του Ελληνικού Στρατού. Στον πόλεμο του ’40 γυναίκες όλων των ηλικιών από τον Πεντάλοφο, το Επταχώρι, τον Βυθό, την Αγία Σωτήρα, τη Μόρφη, τη Χρυσαυγή, την Κορυφή, τη Βουχωρίνα, το Κριμήνι, τη Λούβρη, το Ροδοχώρι, ενώνοντας τις δυνάμεις τους με αυτές των γυναικών άλλων χωριών της Ηπείρου προμήθευαν με κουράγιο και εφόδια τους αγωνιστές, ώστε να φέρουν τη νίκη σε έναν τόσο δύσκολο και απαιτητικό αγώνα. Φορτωμένες με πυρομαχικά, άλλοτε πεινασμένες και άλλοτε παγωμένες ανέβαιναν με χαμόγελο τις δύσβατες βουνοκορφές της οροσειράς της Πίνδου, σε υψόμετρο που σε πολλά σημεία ξεπερνούσε τα 2000 μέτρα, αποτελώντας, ίσως, το συγκινητικότερο θέαμα εκείνης της περιόδου.
Από τις 28 Οκτωβρίου που κηρύχθηκε ο πόλεμος ατελείωτες φάλαγγες πεζοπόρων τμημάτων που αποτελούνταν από ηλικιωμένους, αστράτευτους νέους και γυναίκες εκτελούσαν το δρομολόγιο μέρα και νύχτα μεταφέροντας εφόδια και πυρομαχικά στο μέτωπο του αγώνα. Το χωριό καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα ήταν κέντρο ανεφοδιασμού και τόπος διανυκτέρευσης των τμημάτων που όδευαν προς το μέτωπο. Οι μάχες στα βουνά της Πίνδου είχαν περιέλθει σε κρίσιμη κατάσταση, καθώς διεξάγονταν σε δυσπρόσιτα σημεία, τα οποία ήταν δύσκολο να προσεγγιστούν από φορτηγά ζώα. Αυτή την ανάγκη εκλύθηκαν να την καλύψουν οι γυναίκες του Πενταλόφου, οι οποίες μετέφεραν στην πλάτη τους εφόδια και πυρομαχικά στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
Στις 30 Οκτωβρίου ξεκίνησαν για το Επταχώρι πολλές γυναίκες από τον Πεντάλοφο. Μετά από τέσσερις ώρες εξαντλητικής πεζοπορίας έφτασαν στο Επταχώρι, ωστόσο ο τελικός προορισμός τους ήταν ο Αϊ- Λιας της Φούρκας. Πεζοπορούσαν με 30-40 κιλά στους ώμους, διασχίζοντας δύσβατες περιοχές και σκαρφαλώνοντας σε βουνοκορφές όπου δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν τα φορτηγά ζώα. Η κατάβαση στον Πεντάλοφο ήταν ακόμη πιο δύσκολη έπειτα από οκτώ ώρες αδιάκοπης πορείας βουλιάζοντας διαρκώς στη γλιστερή λάσπη εξουθενωμένες και βρεγμένες μέχρι το κόκκαλο. Έφτασαν στο χωριό κοντά στα μεσάνυχτα. Τα τσαρούχια που είχαν για παπούτσια είχαν λιώσει και είχαν απομείνει μόνο τα σχοινιά. Για να μπορούν να περπατούν στο σκοτάδι έκοψαν ρίζες από δαδί και τις χρησιμοποίησαν ως δάδες πάνω σε πέτρες. Οι άνθρωποι του χωριού διέθεσαν για τη μεταφορά των φορτίων 69 φορτηγά ζώα. Μετά τη βροχή των πρώτων ημερών ξέσπασε ισχυρός χιονιάς που κράτησε μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Στα μέρη αυτά λόγω του υψομέτρου ο χειμώνας κάνει την εμφάνισή του από πολύ νωρίς με χιόνια και παγερούς βοριάδες.
Λέγεται ότι η ελευθερία για να υφίσταται χρειάζεται τόλμη και αρετή και οι Γυναίκες της Πίνδου είχαν να επιδείξουν και αρετή και τόλμη, χαρίζοντας πολλές στιγμές δόξας στην πολεμική ιστορία, επιδεικνύοντας ξεκάθαρα μία άλλη πτυχή της πολεμικής αρετής των Ελλήνων.
Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης οι Ζουπανιώτες επί προεδρίας του Αλέκου Σβολιαντόπουλου τοποθέτησαν το 1974 στην είσοδο του χωριού το άγαλμα της Γυναίκας της Πίνδου με δαπάνη της Νομαρχίας Κοζάνης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Κάσσος Σ. (2015). Ζουπανιώτες Κουδαραίοι. Πολιτιστικός Σύλλογος Πενταλόφου.
Καζαρίδης Χρήστος (1991). Ο Πεντάλοφος Βοΐου.
