Η επίσκεψη στους μικρούς παράδεισους του Βοΐου μας αφήνει κάθε φορά άφωνους. Πανέμορφοι οικισμοί, βυθισμένοι στα δάση, με ανεξάντλητη φυσική ομορφιά, καθαρό αέρα, καλοσυνάτους ανθρώπους, ξεχωριστές γεύσεις.
Χωριά που αντέχουν στο χρόνο, διατηρώντας ζωντανή την παράδοσή τους, τα ήθη, τα έθιμα και την ιστορία τους. Άνθρωποι που περιμένουν να σε καλωσορίσουν και να σου πουν τη δική τους ιστορία, να σου μιλήσουν για τον τόπο τους.
Οι επαρχιακοί δρόμοι του Βοΐου συνδέουν τους οικισμούς του με έναν ιδιαίτερο τρόπο και προσφέρουν στον επισκέπτη διαδρομές γεμάτες χρώματα και όμορφες εικόνες.
Περνώντας το Τσοτύλι, ανηφορίζοντας προς Πεντάλοφο, αριστερά συναντάμε το δρόμο που οδηγεί σε μία πανέμορφη διαδρομή. Τρεις οικισμοί στη σειρά, ο καθένας με τη δική του πινελιά στο χάρτη του Βοΐου.
Δεν έχετε παρά να την ακολουθήσετε.
ΛΟΥΒΡΗ
Η όμορφη Λούβρη είναι ένα μικρό χωριό, από τα πιο παλιά του δήμου Βοΐου, χτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου, σε υψόμετρο 771 μέτρα, περιτριγυρίζεται από δάση βελανιδιάς, πολλές καρυδιές, μηλιές και αμυγδαλιές.
Στο έδαφος της περιοχής εντοπίστηκαν αρχαία αντικείμενα στις τοποθεσίες Πέτρα, Γενέλια, Αϊ- Νικόλας και Κάτω Αμπέλια. Σύμφωνα με τον κώδικα του μοναστηριού της Ζάβορδας, το χωριό υπήρχε με αυτό το όνομα από το 1692, στην τοποθεσία Παλιόσπιτα. Εκεί βρίσκεται σήμερα το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου, δίπλα στο παλιό σχολείο, η οποία διαθέτει λιθανάγλυφα από τον κάλφα Βράγγα. Οι πέτρες του αρχιτεκτονικού αυτού έργου είναι λαξευμένες. Η εκκλησία κατάφερε και γλύτωσε από πολλές πυρκαγιές. Η ανέγερση της σημερινής εκκλησίας έγινε το 1910.
Η περιοχή φημίζεται για τα μανιτάρια της. Οι κάτοικοι του χωριού διοργανώνουν κάθε χρόνο την περίφημη Μανιταρογιορτή , όπου ο κόσμος έχει την ευκαιρία να δοκιμάσει νόστιμες μανιταρογεύσεις, ενώ παράλληλα γίνονται και σεμινάρια μανιταρογνωσίας από ειδικούς του είδους.
ΚΡΙΜΗΝΙ
Σε υψόμετρο 740 μέτρα και μόλις 10 χλμ από το Τσοτύλι, βρίσκεται το Κριμήνι, το «Μικρό Παρίσι» του Βοΐου. Ένα πανέμορφο χωριό, με μοναδική αρχιτεκτονική.
Η ιστορία του χωριού
Στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το Κριμήνι ζούσαν για πολλά χρόνια κάποιες ντόπιες οικογένειες. Στις δυτικές βουνοπλαγιές της κορυφής του Παλιοκριμηνίου σε πολύ ορεινή και δύσβατη τοποθεσία υπήρχε χωριό με το ίδιο όνομα το οποίο καταστράφηκε από τις επιδρομές των Αρβανιτών. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν και οι περισσότεροι βρήκαν καταφύγιο στην τοποθεσία όπου ίδρυσαν σήμερα το νέο Κριμήνι. Αργότερα με την καταστροφή του Τσέρου πολλοί κάτοικοι έφτασαν στο Κριμήνι και οι Κριμηνιώτες γνωρίζοντας τα βάσανά τους τους προσέφεραν βοήθεια. Έτσι γεννήθηκε το σημερινό Κριμήνι το οποίο αποτέλεσε ένα πραγματικό στολίδι της αρχιτεκτονικής και του μεγαλείου της φύσης του Βοΐου.
Όταν κατέβηκαν από το Παλιοκριμήνι στο χωριό οι πρώτοι κάτοικοι δεν βρήκαν τίποτα περισσότερο από λίγες καλύβες και το εικονοστάσι του Αγίου Ευσταθίου. Στη θέση όπου βρισκόταν το πρώτο εικονοστάσι οι κάτοικοι έχτισαν την πρώτη εκκλησία, το 1780, βαθιά ριζωμένη μέσα στη γη και η έξοδός της ήταν από το άγιο βήμα.
Το 1868 στη θέση όπου βρισκόταν η παλιά εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου χτίστηκε μία νέα. Πάνω από την κεντρική πόρτα της εκκλησίας υπάρχει η εξής επιγραφή:
‘’Ναός και πύλη υπάρχεις παλάτιον και θρόνος του βασιλέως παρθένε πάνσεμνε. Εν έτει 1868 Μαΐου 15’’.
Ο ναός έχει βασιλικό ρυθμό και έχει έκταση 576 τετραγωνικά μέτρα και ύψος 8,5 μέτρα.
Το κωδωνοστάσιο του ναού ανεγέρθηκε το 1882, έχει ύψος 20 μέτρα και είναι χτισμένο με πέτρες πελεκητές.
Στο χωριό υπάρχουν πέντε ξωκκλήσια που ανά διαστήματα έχτισαν οι κάτοικοι για να τιμήσουν κάποιους αγίους. Τα ξωκκλήσια αυτά είναι οι Άγιοι Ανάργυροι (1858), η Αγία Μαρίνα, ο Άγιος Δημήτριος, ο Άγιος Αθανάσιος: (1857), η Κοίμηση της Θεοτόκου.
Στην πανέμορφη πλατεία του χωριού, απέναντι από την επιβλητική εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου σας περιμένει το «Μικρό Παρίσι», ένα γραφικό καφενείο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τον καφέ του ή οποιοδήποτε άλλο ρόφημα ή ποτό επιθυμεί ενώ οι ιδιοκτήτες του θα σας περιποιηθούν με τα νόστιμα πιάτα τους από τοπικά προϊόντα.
Το σχολείο του Κριμηνίου υπήρξε σημαντικός συντελεστής στην εξέλιξη και τη διάδοση των γραμμάτων και ανέδειξε σημαντικούς επιστήμονες.
Το πρώτο σχολείο λειτούργησε στα τέλη του 18ου αιώνα στο νάρθηκα της εκκλησίας, όπου διδάσκονταν ανάγνωση από τα εκκλησιαστικά βιβλία. Πρώτος δάσκαλος ήταν ο Νικόλαος Μούμος.
Το πρώτο διδακτήριο χτίστηκε το 1850 με την αρωγή των κατοίκων του χωριού. Ήταν λιθόχτιστο, με προπύλαια, διέθετε μεγάλη αίθουσα διδασκαλίας, δωμάτιο για τον δάσκαλο καθώς και υπόγειο.
Το 1904 γκρεμίστηκε το παλιό διδακτήριο, επειδή δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις διδακτικές ανάγκες και στη θέση του χτίστηκε νέο διώροφο , λιθόκτιστο με πελεκημένες πέτρες στην μπροστά μεριά και στις γωνίες. Μπροστά υπήρχε μια επιγραφή που έγραφε το εξής: ‘’Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Κριμηνίου 1904 Μαΐου 10’’. Το σχολείο διέθετε βιβλιοθήκη , εργαστήριο φυσικής και χημείας.
Το τρίτο διδακτήριο έγινε το 1950 με χρήματα του Βασιλικού Εράνου Βορείων Επαρχιών και ήταν μονοτάξιο.
Το γεφύρι του Κριμηνίου βρίσκεται πάνω από τον ποταμό Πραμόριτσα. Η κατασκευή του έγινε με σκοπό να συνδεθεί το Κριμήνι με τη Λούβρη και το Τσοτύλι. Η σύνδεση αυτή συνεχίζεται ακόμη και σήμερα.
Το γεφύρι έχει μήκος 45 μέτρα και πλάτος 3,7 μέτρα, είναι πεντάτοξο, η τελευταία όμως κάμαρά του έχει καλυφθεί από τις προσχώσεις του ποταμού και δεν φαίνεται καθόλου. Η μεγάλη του καμάρα στην οποία υπάρχει εντοιχισμένη πέτρα όπου αναγράφεται η χρονολογία κτίσης του, ανατινάχτηκε το 1947 και έπειτα από αυτό το συμβάν αντικαταστάθηκε με πλάκα από σκυρόδεμα. Το πλάτος του ποταμού έχει αυξηθεί κατά πολύ.
ΡΟΔΟΧΩΡΙ
Το Ροδοχώρι ή αλλιώς Ραδοβίστι(ον) έχει χτιστεί στους πρόποδες του λόφου καταφύτου και φθάνει μέχρι και την πεδιάδα διαμέσου τριών δρόμων που φθάνουν μέχρι τον ποταμό Πραμόριτσα.
Τους καλοκαιρινούς μήνες στην ατμόσφαιρα κυριαρχεί το άρωμα τη φλαμουριάς, καθώς και των φυτών τριανταφυλλιές, γιασεμιά, κρίνα, βιολέτες κ.α. που υπάρχουν στις αυλές των σπιτιών. Όλος ο τόπος είναι σπαρμένος γι’ αυτό και το χωριό ονομάζεται Ροδοχώρι.
Το χωριό οφείλει την ιδιαίτερη ομορφιά του στην ευπρέπεια, τον μόχθο και την προσωπική εργασία που έβαλαν οι κάτοικοι. Σημαντική ήταν η αρωγή του Νίκου Καλογερόπουλου. Στο χωριό υπάρχουν πολλά δάση δρυός, καθώς και πυκνή βλάστηση με ποικιλία σπάνιων μανιταριών που αφθονούν κοντά στο ποτάμι.
Οι κάτοικοι του Ροδοχωρίου φαίνεται ότι ασκούσαν το επάγγελμα του χτίστη και αυτό φαίνεται από τους τόπους προέλευσής τους. Στην αρχή ήταν μετριόφρονες χτίστες , στη συνέχεια κάποιοι από αυτούς έγιναν καλφάδες- εργολάβοι και ζούσαν στο εξωτερικό, έχτισαν όμως στο Ραντοβίστι ( από το 1928 Ροδοχώρι) μεγάλα σπίτια, εκκλησίες και ξενώνα.
Στην πλατεία του χωριού ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει νόστιμα πιάτα, από τοπικά προϊόντα από τον σεφ Κώστα Κολιό στο εστιατόριο του «Άρωματα και Γεύσεις Βοΐου» . Το όμορφο περιβάλλον προσφέρει μία ευχάριστη εμπειρία , τους καλοκαιρινούς μήνες στον εξωτερικό χώρο, περιτριγυρισμένο από πολύχρωμα λουλούδια και το χειμώνα δίπλα στο τζάκι.
Το χωριό κοσμεί η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που είναι η τέταρτη που χτίζεται στην ίδια θέση.
Το 1952 χτίστηκε η καινούρια εκκλησία, η οποία εγκαινιάστηκε από το Μητροπολίτη κ. Ιακώβου. Όλοι οι Ροδοχωρίτες προσέφεραν χρήματα και προσωπική εργασία για την ανέγερση της εκκλησίας. Μερικοί χωριανοί αφιέρωσαν στην εκκλησία τις εικόνες του τέμπλου.
Ο Άγιος Γεώργιος είναι ένα εκκλησάκι λιθόχτιστο που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού κάτω από τη σκιά της υπεραιωνόβιας βελανιδιάς.
Στη νότια πλευρά του χωριού, στο υψηλότερο σημείο βρισκόταν το εκκλησάκι του Αγίου Χριστοφόρου. Η θέα από εκεί ψηλά είναι μαγευτική και βλέπει προς όλα τα σημεία του ορίζοντα. Είχε χτιστεί το 1857, μάρτυρας του οποίου αποτελεί η λίθινη επιγραφή. Και αυτό το εκκλησάκι όμως κάηκε. Ο Άγιος Χριστόφορος θεωρούνταν προστάτης και άγιος της συνοικίας της ‘’ράχης’’ του χωριού.
Ο Νικόλαος Σωτ. Παπάζογλου με δικά του έξοδα ανέλαβε την αναδόμηση ( χτίσιμο, στολισμό με εικόνες και ιερά σκεύη) του σημερινού ναού του Αγίου Χριστοφόρου. Ο δωρητής αυτός λαμβάνει την ευγνωμοσύνη των κατοίκων του Ροδοχωρίου.
Στη δυτική πλευρά του χωριού βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, είναι χτισμένο από πέτρα και πάνω του υπάρχει μια επιγραφή με τον σταυρό που γράφει ΟΚΤΟΜΒΡΗΟΥ 5, χωρίς το έτος όμως.
Το ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου ήταν παλιό και καταστράφηκε με την γερμανική κατοχή. Μια πλάκα σώζεται όπου αναγράφεται η χρονολογία ‘’1876 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 15’’. Το 1961 ανεγέρθηκε εκ νέου η εκκλησία .
Το ξωκλήσι της Ευαγγελίστριας λόγω της Κατοχής είχε καταστραφεί. Σήμερα όμως με τη βοήθεια κάποιων κατοίκων που κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα χρήματα ξαναχτίστηκε και δέχεται όλους τους χριστιανούς. Βρίσκεται ανάμεσα στο Ροδοχώρι και στο Κριμήνι στη μέση του δάσους.
Το Γεφύρι του Τσούκαρη
Το γεφύρι Τσούκαρη χτίστηκε το έτος 1890 με την οικονομική αρωγή του Δημητρίου Τσούκαρη, της οικογένειας Τζιάτζιου, ο οποίος εργαζόταν στην Κωνσταντινούπολη ως κάλφας και είχε την οικονομική δυνατότητα να αναλάβει το χτίσιμο του γεφυριού. Βρίσκεται στο δρόμο προς το Τσοτύλι, προς τον ποταμό Πραμόριτσα κοντά στο Παλαιομονάστηρο. Είναι λιθόχτιστο έργο παλαιάς αρχιτεκτονικής και εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη με την υποβλητική παρουσία του.
Πηγή: myvoio.com