Κατά τη χριστιανική πίστη το βάπτισμα στο νερό καθαρίζει το σώμα αλλά μαζί αποπλύνει και την ψυχή του ανθρώπου από τα αμαρτήματα.
Για την βάφτιση των παιδιών την ευθύνη την έχουν οι γονείς. Αν πεθάνουν πριν βαφτιστούν είναι αμαρτία δικιά τους. Το να πεθαίνει ένα παιδί πριν βαφτιστεί το θεωρούσαν μεγάλη αμαρτία για τους γονείς που δεν πρόλαβαν ή δε φρόντισαν να το βαφτίσουν γιατί πίστευαν πως αν πεθάνει αβάφτιστο η ψυχή του κολάζεται.
Αν το νεογέννητο αρρωστήσει τις πρώτες μέρες της ζωής του και υπάρχει κίνδυνος για να πεθάνει, για να μην πάει αβάφτιστο, το βαφτίζουν στον αέρα. Το σηκώνουν τρεις φορές και του δίνουν ένα όνομα. Αν το παιδί επιζήσει, θα γίνει αργότερα η κανονική βάφτιση και το όνομα θα παραμείνει το ίδιο.
Ποιός βαφτίζει:
Το πρώτο παιδί το βαφτίζει πάντοτε ο νούνος (ο ανάδοχος), αυτός δηλ. που έχει στεφανώσει τον πατέρα του παιδιού, και είναι αυτός που θα πρέπει να βαφτίσει και τα υπόλοιπα. Μπορεί όμως να τα βαφτίσει συγγενής αλλά και φίλος της οικογένειας, αν δώσει την άδεια. Ο χρόνος της βάφτισης κανονικά γίνεται στις οχτώ μέρες μετά τον τοκετό και πάντοτε Κυριακή ή μέρα γιορτής.
Προετοιμασία Βάφτισης:
Όταν οριστεί η ημέρα της βάφτισης, καλούν λίγες πριν με μπουγάτσια το νούνο ή τη νουνα, τους συγγενείς, ενώ τον παπά και τη μπάμπου (τη μαμή) που ξεγέννησε το μωρό τους καλούν την παραμονή. Ο νούνος και η νούνα έχουν ήδη ετοιμαστεί για τη βάφτιση. Την ημέρα της βάφτισης είναι έτοιμα τα εσώρουχα για το παιδί, άσπρο φουστανάκι, άσπρα καλτσάκια, άσπρα παπουτσάκια, σαλιέρα, άσπρη σκουφίτσα, λαδόπανο από χασέ με το οποίο τυλίγουν το παιδί όταν το βγάζουν από την κολυμπήθρα, ένα σταυρουδάκι ασημένιο ή χρυσό, καθώς και ένα μπουκαλάκι λάδι, ένα σαπούνι «άχιργου» (καινούριο δηλαδή), και λαμπάδες. Στο σπίτι του μωρού ετοιμάζουν δύο μεγάλα γκιούμια το ένα με ζεστό το άλλο με κρύο και τα πηγαίνει η μπάμπου στην εκκλησία. Το νερό αυτό μετά τη βάφτιση το ρίχνουν στην καταβόθρα της εκκλησίας γιατί δεν κάνει να το πατήσει κανείς.
Στο δρόμο για την εκκλησία, το μωρό το κρατάει η μπάμπου. Πίσω της ακολουθούν ο νούνος ή η νούνα, ο πατέρας, οι συγγενείς, και τελευταίοι οι φίλοι. Η μητέρα μένει σπίτι. Όταν ο παπάς θα πει το όνομα του παιδιού για πρώτη φορά, τα παιδιά που περιμένουν στην θύρα της εκκλησίας, τρέχουν γρήγορα στο σπίτι, στη μάνα του παιδιού να της πάρουν τα σχαρίκια. Το παιδί που θα φτάσει πρώτο και θα αναγγείλει το όνομα, παίρνει από τη μάνα τα πιο πολλά χρήματα, ενώ τα άλλα πενταροδεκάρες.
Επιστροφή στο σπίτι:
Αφού πια τελειώσει η διαδικασία του βαπτίσματος, όλοι μαζί μια πομπή ξεκινούν για το σπίτι του μωρού. Μπροστά πηγαίνει ο νουνος κρατώντας στην αγκαλιά του το νεοφώτιστο και δυο αναμμένες λαμπάδες, μια στο κάθε χέρι, και πίσω ο παπάς ψέλνοντας το «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε…» ή το «την παγκόσμιαν δόξαν..» και ακολουθούν οι συγγενείς και οι φίλοι.
Στην πόρτα του σπιτιού περιμένει η μάνα του παιδιού. Όταν η όλη πομπή φτάσει στο σπίτι, η μάνα πλησιάζει το νούνο, κάνει τρεις μετάνοιες (γονυκλισίες) μπροστά του, φιλάει το χέρι του και παίρνει το παιδί της λέγοντας «παντ’ αξιους νουνι». Ο νούνος παραδίνοντας στη μάνα το νεοφώτιστο της εύχεται «χαϊρλίτκου, να ζης’ να του χαίρισι, να φερ΄κι αλλα αγόρια» αν είναι ήδη αγόρι, ή «να φερ’ και αγόρ΄» αν είναι κορίτσι.
Μετά τις ευχές κερνούν ρακή και γλυκό και συνέχεια στρώνεται το τραπέζι. Κατά το φαγητό πρώτος εύχεται ο παπάς στους γονείς και στο νούνο και μετά ο νουνος. Μετά το φαγητό όλοι οι συγγενείς δωρίζουν στο μωρό χρήματα και διάφορα άλλα μικρά δώρα. Από το σπίτι δωρίζουν στον παπά τσιράπια, στο νούνο τσιράπια και πουκάμισο, στη νούνα μαντίλι κεφαλιού χρωματιστό και στη μπαμπου μαντίλι μαύρο.
Ύστερα από δυο τρεις μέρες γυναίκες του σπιτιού πηγαίνουν στο λάκκο και πλένουν όλα τα ρούχα που είχε φορέσει το παιδί μετά το βάφτισμα. Τα πλένουν με κρύο νερό γιατί στο νερό του ποταμού βαπτίστηκε και ο Χριστός.
Υποχρεώσεις νούνου:
Ο νουνος όσο ζει νοιάζεται πάντα για το βαφτιστικό του και ενδιαφέρεται για την προκοπή του. Τις μεγάλες γιορτές καθώς και τη μέρα της ονομαστικής του εορτής του κάνει διάφορα δώρα. Το Πάσχα του δίνει λαμπάδα και κόκκινο αυγό. Αλλά και το παιδί τρέφει σεβασμό απέναντι του και τον θεωρεί πνευματικό του πατέρα.
Πηγή: Τα Διαβατήρια Έθιμα της Ανασελίτσας (χωριό Λουκόμι), Σπύρου Συγκολλιτη, Θεσσαλονίκη 1986