Ένα από τα ωραιότερα βουνά της Ελλάδας, ο Βούρινος (ή αλλιώς Μπούρινος), με τη μοναδική βιοποικιλότητα, τα πλούσια δάση και την περίφημη κοιλάδα του Μεσιού (Μεσιανού) Νερού, συναρπάζει τον κάθε επισκέπτη και του προσφέρει μία εξαιρετική εμπειρία γνωριμίας με το θησαυρό της φύσης.
Το όρος Μπούρινος αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς βιότοπους της Ελλάδας, προστατεύει και διατηρεί σπάνια και μοναδική χλωρίδα και πανίδα και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον πολλών ειδικών επιστημόνων από ολόκληρο τον κόσμο για έρευνα και μελέτη του φυσικού του περιβάλλοντος και της ιδιαίτερης γεωλογικής του σύνθεσης.
Λόγω της μεγάλης οικολογικής του αξίας, ο Μπούρινος, έχει ενταχθεί, με στόχο την προστασία του, στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Ειδικών Ζωνών Διατήρησης “NATURA 2000”.
Ένας μικρός σε έκταση ορεινός όγκος, νοτιοδυτικά της Κοζάνης ο οποίος αποτελεί το τελευταίο τμήμα μιας οροσειράς που περιλαμβάνει τον Βαρνούντα, το Βίτσι, το Άσκιο (Σινιάτσικο) και τα Βέλια. Ο Μπούρινος σχηματίζεται από δυο κορυφογραμμές.
Ανάμεσα στις κορυφές του σχηματίζεται μια μεγάλη βαθιά κοιλάδα, η περίφημη κοιλάδα του Μεσιού (μεσαίου) Νερού, που συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον βοτανολόγων, ζωολόγων, εντομολόγων και άλλων ειδικών επιστημόνων. Εδώ το οικοσύστημα εξασφαλίζει ιδανικές συνθήκες βλάστησης για πολυάριθμα είδη φυτών, 15 από τα οποία είναι ενδημικά στην Ελλάδα, ενώ 8 είναι τοπικά ενδημικά, μοναδικά στον κόσμο!
Η χλωρίδα του Μπούρινου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δάση πυκνά και μεγάλα, όπως στα άλλα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας δεν υπάρχουν. Ωστόσο δεν υπάρχουν και εντελώς γυμνές εκτάσεις. Στο κέντρο του ορεινού όγκου υπάρχουν δάση από έλατα και μαύρα πεύκα, γάβρα κι άλλα πλατύφυλλα. Στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Μπούρινου υπάρχει μεγάλο δάσος από δρυς. Το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτεται από θαμνώδεις εκτάσεις, οι οποίες σε πολλές περιοχές του σχηματίζουν αδιαπέραστα θαμνώδη δάση, πραγματικό καταφύγιο για την άγρια πανίδα. Εκείνο το οποίο χαρακτηρίζει το Μπούρινο και τον έχει κάνει γνωστό στους βοτανολόγους της Ευρώπης, είναι η ποώδης βλάστησή του και ειδικά τα αγριολούλουδα, πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή και μοναδικά στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Δύο- τρία είδη αγριολούλουδων του Μπούρινου είναι μοναδικά σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Η μοναδικότητα αυτή και η σπανιότητα της χλωρίδας του καθιστούν το Βούρινο αληθινό βοτανολογικό παράδεισο.
Η βόρεια πλευρά του Μπούρινου λέγεται και σήμερα από τους Σιατιστινούς Τσερβένα, σλαβική ονομασία που σημαίνει κόκκινη, εξ αιτίας των κόκκινων χωμάτων (terra rossa) που προέρχονται από την αποσάθρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Ελάφια και ζαρκάδια σήμερα δεν υπάρχουν, ούτε αγριογούρουνα και αρκούδες. Μόνον λύκοι, αλεπούδες, λαγοί και αυτοί σπανίζουν τα τελευταία χρόνια.
Η νότια απόληξη του Μπούρινου, το Φλάμπουρο (1381 ), που μπορεί να θεωρηθεί και ξεχωριστό βουνό, παρουσιάζει ενδιαφέρον μόνο στα νότια κράσπεδά του, όπου σχηματίζεται η στενή χαράδρα του Αλιάκμονα, ο οποίος ρέει στην περιοχή αυτή οφιοειδώς, μέσα από βράχια και κατάφυτους λόφους. Στην ιστορία του βουνού Μπούρινος, δύο σημεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
Βρύση του έρωτα
Η πηγή στη θέση Τσάμια μόλις 500 μέτρα πριν το καταφύγιο του Μπούρινου έχει καθιερωθεί ως βρύση του έρωτα.
O μύθος αναφέρει ότι το ξωτικό της περιοχής, η λεγόμενη Νεράιδα, που κατοικεί στην ομώνυμη σπηλιά κάτω από το καταφύγιο, ερωτεύτηκε ένα όμορφο παλικάρι , βοσκό της περιοχής , την ώρα που έσκυψε να πιεί νερό στην πηγή . Ήταν τόσο δυνατά τα συναισθήματα της που δεν άντεξε παρενέβη το νόμο των ξωτικών και παρουσιάστηκε στο παλικάρι. Κάθε βράδυ την ώρα των ξωτικών η Νεράιδα και ο Βοσκός συναντιούνταν στη βρύση και έτσι περνούσα οι στιγμές της ζωής τους, Ο βοσκός όμως ως θνητός ακολουθούσε το χρόνο των ανθρώπων, μεγάλωνε , γερνούσε και όταν ήρθε η ώρα του έφυγε . Από τότε μάταια τον περιμένει κάθε βράδυ η Νεράιδα και όταν απελπίζεται από την απουσία του κάθετε δίπλα στην πηγή και κλαίει, αν τύχει να περάσει εκείνη τη στιγμή κάποιος που βλέπει με τα μάτια της καρδιάς μπορεί λένε και να τη δει . Αυτά τα δάκρυα της γίνονται βέλη του έρωτα και αγκιστρώνουν τους ανύποπτους περαστικούς που σταματούν να πιουν νερό και να ξεκουραστούν. Ένας άλλος θρύλος έρχεται να επιβεβαιώσει τον παλιό μύθο και λέει ότι εκεί η Καπετάνισσα Περιστέρα ερωτεύτηκε το πρωτοπαλίκαρο του αδερφού της και αποφάσισε να βγει στο βουνό μαζί του αγώνα κατά του τούρκικου ζυγού.