Τα Δημοτικά Τραγούδια της Δυτικής Μακεδονίας
Τα δημοτικά μας τραγούδια είναι ένας εθνικός θησαυρός, πολύτιμη προγονική κληρονομιά. Σε αυτά ο ανώνυμος λαός τραγουδούσε τη ζωή του, τις επιτυχίες, τις νίκες, τη δόξα, τις συμφορές, ύμνησε την αγάπη , την ομορφιά, τη λεβεντιά ,τους αγώνες για την ελευθερία, εξωτερίκευσε τους πόθους, τους καημούς, τη χαρά, τη λύπη , τον πόνο , τις αγωνίες, την ελπίδα και όλο τον πλούτο της ελληνικής ψυχής. Το τραγούδι συντρόφευε τον άνθρωπο σε όλες τις περιστάσεις της ζωής του , από την κούνια ως το θάνατο- νανούρισμα ή μοιρολόγι. Για κάθε περίσταση υπήρχε και το συγκεκριμένο δημοτικό τραγούδι.
Τα δημοτικά τραγούδια ήταν ηρωικά (ιστορικά, κλέφτικα, των Μακεδονομάχων), ερωτικά, γιορταστικά (πασχαλιάτικα, χριστουγεννιάτικα), του γάμου, του αρραβώνα, αγροτικά (μαγιάτικα, του θερισμού, του τρύγου) , της ξενιτειάς, νανουρίσματα, μοιρολόγια, λιανοτράγουδα, χορευτικά, του τραπεζιού, διηγηματικά (παραλογές), ευτράπελα. Στα δημοτικά τραγούδια, στα έθιμα, στις παραδόσεις, στη γλώσσα ζει ο πατρογονικός κόσμος του χωριού μας.
Στα δημοτικά τραγούδια προστίθενται τα νανουρίσματα και τα τραγούδια της ξενιτιάς. Η ξενιτιά σημάδεψε τη ζωή των ανθρώπων και την ιστορική πορεία γενικότερα.
Τραγούδι Ξενιτειάς
Μια μάνα, μια σκυλομάνα, μια πικροκαταρούσα,
Που καταριέτι τουν υγιό τ’ς κι άλλουν υγιό δεν έχει:
-Σαν πας, πιδί μ’ , στην ξενιτειά, πίσου να μη γυρίσεις!
-Σ’ιφχαριστώ, μανούλα μου, για την ιφχή που μ’ είπις.
Σαν πας, μάνα μ’ , στην ικκλησιά ν’ανάψεις τα καντήλια,
Να ιδείς τους νιούς, να ιδιείς τις νιες, να ιδείς τα παλικάρια,
Να ιδείς κι στου στασίδι μου άδειου, χουρταριασμένου,
Να ιδείς κι την αγάπη μου σα φύλλου μαραμένου.
Τραγούδι Πασχαλιάτικο
Ήρθ’ ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάια.
-Πού ήσαν Λάζαρη, πού ήσαν κρυμμένος.
-Κάτω στον Άδη χαντακωμένος
-Σήκου, Λάζαρη, κι μην κοιμάσαι
Ήρθ’ η μάνα σου απ’ το παζάρι,
Σ’ έφερε χαρτί και καλαμάρι.
Βάια, βάια του Βαϊό τρώμι ψάρια κι κουλιό
Κι την άλλ’ την Κυριακή τρώμε του παχύ τ’αρνί.
Η κουτίτσα αβγά γιννάει κι η φουλιά δεν τα χωράει.
Δώστι μας να τα χαρούμε κι του χρόνου να ξαναρθούμε.
Γράψε Θόδωρε , γράψε Δημήτρη,
Γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσα.
ΠΗΓΗ: ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΡΥΣ. Α. , ΣΚΑΛΟΧΩΡΙ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2004.