Σταμούλω
Απόκριες παλιά για τους Σιατιστινούς δεν ήταν μόνο ο Κώτσιους τ’ Μπαλαμπάνη που έκανε τον «χάσκα» και ξετρέλαινε τον παιδόκοσμο στα Τρία Πηγάδια, στη Φούρκα και στην πλατεία της Γεράνειας, ήταν και ο γυναικόκοσμος που γλεντούσε με τον δικό του τρόπο, αυτόν που οι συντηρητικές κοινωνίες της εποχής επέτρεπαν. Τα κορίτσια μαζεύονταν σε ένα κεντρικό και ευρύχωρο σπίτι, ή στην πλατειούλα της γειτονιάς τους, όπου τραγουδούσαν και χόρευαν. Κάποιες φορές έβαζαν και τις ηλικιωμένες «να σύρουν τον χορό», κι αυτές τολμούσαν να τραγουδήσουν … τα ελαφρώς ακατάλληλα τραγούδια της μέρας. Είναι σημαντικό ότι πολλά από τα τραγούδια της Αποκριάς όπως τα τραγούδια με τους τίτλους Σταμούλω, Νικολός, Πέρα στον πέρα μαχαλά, Μηλίτσα που είσαι στο γκρεμό, εκτελέστηκαν αποκλειστικά οργανικά, δίχως φωνητική συμμετοχή, προσαρμόστηκαν δηλαδή οι μελωδίες των τραγουδιών στα όργανα της ορχήστρας, κι έτσι μετατράπηκαν σε οργανικούς σκοπούς. Το τραγούδι με τίτλο η Σταμούλω αποκρούει τουρκόπουλο έχει ηχογραφηθεί στη Σιάτιστα το 1952 και έχει καταγραφεί σε νότες, από τον ακαδημαϊκό Γεώργιο Μέγα, καθηγητή Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τον μουσικό του Λαογραφικό Αρχείου Σπύρο Περιστέρη, με τη σημείωση «το τραγούδι άδεται τοπικώς περιορισμένο στην περιοχή της Σιάτιστας».
Τα λόγια του τραγουδιού όπως τα κατέγραψε τότε ο Γ. Μέγας, είναι τα παρακάτω:
Σταμούλω πάησι για νιρό με την καρδαροπούλα
Τον ήσκιο ήσκιο πάηνε, τον ήσκιο που τα δέντρα.
Τουρκόιπουλο την ακλουθεί, Τουρκόιπουλο της λέει:
- «Σταμούλω δωσ’ μας φίλημα, δωσ’ μας και μαύρα μάτια».
- – «Το πώς σας δίνω φίλημα, και πως και μαύρα μάτια;
Εσύ είσαι ένα Τουρκόπουλο κ’ εγώ μια Ρωμιοπούλα,
Εσύ θα πας εις το τζαμί κ’ εγώ στην εκκλησιά μου.
Εγώ θα πάρω έναν Ρωμιό κ’ εσύ μια Τουρκοπούλα».
Πηγή: Σιατιστινές Μουσικές Αναμνήσεις, Καλλιόπη Μπόντα – Ντουμανάκη, Σιάτιστα 2019